Είναι σημαντικό να θυμάσαι ότι οι ανεπιθύμητες παρενέργειες για κάθε τύπο θεραπείας διαφέρουν σημαντικά από άτομο σε άτομο. Ενδέχεται να μην αντιμετωπίσεις αυτές που αναφέρονται, αλλά εάν τις γνωρίζεις θα είσαι σε θέση να τις αναγνωρίσεις εφόσον εμφανιστούν.
Γενικά, η ιντερφερόνη προκαλεί περισσότερες παρενέργειες σε σχέση με τα αντι-ιικά φάρμακα που χορηγούνται από το στόμα. Ωστόσο, η ιντερφερόνη χρησιμοποιείται για σύντομο χρονικό διάστημα ενώ τα αντι-ιικά φάρμακα από το στόμα λαμβάνονται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η ιντερφερόνη προκαλεί παρενέργειες σε πολλούς ανθρώπους, ιδιαίτερα στα αρχικά στάδια της θεραπείας.
Συνήθως εμφανίζονται συμπτώματα τύπου γρίπης όπως:
• ναυτία (αδιαθεσία)
• πονοκέφαλος
• πυρετός
• κόπωση
• μυϊκοί πόνοι
Η ιντερφερόνη χρειάζεται τέσσερις μέχρι 36 ώρες για να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες. Όταν γνωρίζεις ποιες είναι οι παρενέργειες και σε ποιο σημείο στο σώμα σου μπορεί να εμφανιστούν, τότε μπορείς να τις αντιμετωπίσεις. Για παράδειγμα, τα συμπτώματα γρίπης μπορούν να αμβλυνθούν με τη χορήγηση διαφόρων αντιφλεγμονωνδών σκευασμάτων που ανακουφίζουν από τον πυρετό και τον πόνο.
Από αυτά η παρακεταμόλη είναι ένα πολύ γνωστό και διαδεδομένο φάρμακο που στην Ελλάδα χωρηγείται χωρίς ιατρική συνταγή. Παρόλα αυτά χρειάζεται προσοχή όταν χορηγείται σε ασθένεια του ήπατος γιατί θεωρείται τοξική για το ήπαρ σε συστηματική χρήση. Ο ηπατολόγος σου θα σε ενημερώσει αν θεωρεί το επίπεδο της ηπατικής βλάβης σου απαγορευτικό ή όχι για τη χρήση της παρακεταμόλης και μπορεί να σου προτείνει ένα άλλο από τα πολλά φάρμακα της κατηγορίας αυτής.
Οι πιο σοβαρές παρενέργειες της ιντερφερόνης ενδέχεται να περιλαμβάνουν:
• Κατάθλιψη, που μπορεί να γίνει πολύ σοβαρή έως και επικίνδυνη. Αν μάλιστα είχες ήδη κατάθλιψη πριν ξεκινήσεις θεραπεία με ιντερφερόνη, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και στενή παρακολούθηση γιατί είναι πολύ πιθανό να χειροτερέψει σοβαρά η κατάθλιψή σου.
• άγχος
• υπέρταση (υψηλή αρτηριακή πίεση)
• υπόταση (χαμηλή αρτηριακή πίεση).
• Αναιμία – κυρίως με χαμηλή αιμοσφαιρίνη και χαμηλά αιμοπετάλια – η οποία μπορεί να γίνει πολύ σοβαρή σε ορισμένους ασθενείς. Θα πρέπει τακτικά να ελέγχεσαι στο αίμα εφόσον εμφανιστεί αυτή η επιπλοκή.
• Αν υπάρχει από πριν βαριά κατάθλιψη ή άλλες σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές, διαβήτης που δεν ελέγχεται ή αυτοάνοσα νοσήματα, η ιντερφερόνη δεν ενδείκνυται για θεραπεία.
Ανεπιθύμητες ενέργειες αντι-ιικών φαρμάκων από το στόμα
Μερικοί άνθρωποι έχουν μεγαλύτερη ανεκτικότητα στα αντι-ιικά φάρμακα παρά στην ιντερφερόνη. Ωστόσο, άλλοι άνθρωποι ενδέχεται να εμφανίσουν κάποιες από τις ακόλουθες παρενέργειες:
• ναυτία (αδιαθεσία)
• πονοκεφάλους
• κόπωση
• μετεωρισμός (αέρια)
• διάρροια
• δυσπεψία
• ζάλη.
Συνήθως οι παρενέργειες αυτές διαρκούν για λίγες μέρες και κατόπιν τα φάρμακα αυτά γίνονται ικανοποιητικά έως καλά ανεκτά. Έτσι στους περισσότερους ασθενείς δίνεται η δυνατότητα να τα λαμβάνουν αδιάλειπτα για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα – συνήθως αρκετά χρόνια- καθώς αυτό απαιτείται για τα συγκεκριμένα φάρμακα, προκειμένου να υπάρξει το επιθυμητό θεραπευτικό αποτέλεσμα.
Παρόλα αυτά σε ένα ποσοστό ασθενών ενδέχεται οι παρενέργειες να διαρκούν για αρκετό διάστημα από την έναρξη της αγωγής ή ακόμη να είναι σοβαρές σε ένταση ή/και επικινδυνότητα. Οι ασθενείς που θα παρουσιάσουν τέτοιες βαριές παρενέργειες ενδέχεται να μην είναι σε θέση να ακολουθήσουν τη θεραπεία σύμφωνα με τις οδηγίες και πιθανόν να χρειαστεί να τη διακόψουν. Είναι πάντως σημαντικό να μην σταματήσεις τη θεραπεία από μόνος σου, πριν συμβουλευτείς τον γιατρό σου. Είναι εξίσου σημαντικό να κάνεις τακτικές εξετάσεις κατά τη διάρκεια της θεραπείας, έτσι ώστε οποιεσδήποτε παρενέργειες να παρακολουθούνται προσεκτικά.
Αντιμετώπιση των παρενεργειών
Είναι σημαντικό να αναπτυχθεί ένα καλό σύστημα υποστήριξης πριν από την έναρξη της θεραπείας. Υπάρχουν διαδικτυακές ομάδες υποστήριξης που μπορούν να παρέχουν πληροφορίες. Ο σύλλογος Ασθενών Ήπατος ‘’Προμηθέας’’ έχει σαν μελλοντικό στόχο του να παρέχει ψυχολογική στήριξη στους ασθενείς που θα τη ζητήσουν.
Επίσης, η οικογένειά σου και οι φίλου σου μπορούν να σε βοηθήσουν. Μερικές φορές όταν το ηθικό σου είναι πεσμένο ή γενικότερα έχεις συμπτώματα κατάθλιψης, υπάρχουν μικρά πράγματα όπως ο καθαρισμός του σπιτιού, η προετοιμασία ενός γεύματος, η φροντίδα του παιδιού ή η παρέα με φίλους που μπορούν να σου προσφέρουν χαρά. Αν όμως δεις ότι η ψυχολογική σου διάθεση σταδιακά δεν βελτιώνεται αλλά χειροτερεύει, ίσως θα ήταν καλό να σκεφτείς να ζητήσεις τη βοήθεια ειδικού.
Άλλες φορές πάλι, ειδικά στην αρχή της θεραπείας με ιντερφερόνη, ίσως ούτε αυτά τα μικρά πράγματα να μη μπορείς να κάνεις, λόγω των ισχυρών παρενεργειών που μοιάζουν με τη γρίπη. Σε αυτή την περίπτωση είναι σημαντικό να έχεις κάποια βοήθεια για τα πρακτικά καθημερινά ζητήματα. Αλλά πάντως τα συμπτώματα αυτά συνήθως δεν διαρκούν πάνω από βδομάδα. Χρειάζεται πάντως ιδιαίτερη προσοχή αν πριν τη θεραπεία με ιντερφερόνη έχεις ήδη κατάθλιψη. Σε αυτή την περίπτωση, αν χρειαστεί να πάρεις ιντερφερόνη θα πρέπει να παρακολουθείσαι στενά για την αντιμετώπιση μιας πιθανής σοβαρής επιδείνωσης της κατάθλιψής σου.
Σκέψου την ώρα της ημέρας που θα λαμβάνεις τα φάρμακά σου. Ρώτα τον γιατρό σου εάν μπορείς να λάβεις τα φάρμακά σου πριν κοιμηθείς, ώστε να κοιμάσαι κατά τη διενέργεια των χειρότερων παρενεργειών. Εάν αισθάνεσαι ναυτία (αδιαθεσία), προσπάθησε να μην λαμβάνεις τα φάρμακά σου πριν το φαγητό. Οι τεχνικές μασάζ ή χαλάρωσης μπορεί να βοηθήσουν στη μετρίαση του άγχους ή των μυϊκών πόνων. Φρόντισε να πίνεις άφθονα υγρά (χωρίς καφεΐνη ή αλκοόλ), έτσι ώστε να μην αφυδατώνεσαι.
Ο γιατρός σου μπορεί να σου συνταγογραφήσει άλλα φάρμακα που βοηθούν στον έλεγχο των συμπτωμάτων σου αν είναι επίμονα ή σοβαρά.