Απολογισμός Ημερίδας Θεσσαλονίκης «Αντιμετώπιση Ανισοτήτων στην Υγεία 2020: Ηπατίτιδα C και χρήση ναρκωτικών στη Βόρεια Ελλάδα».

• Απρόσκοπτη πρόσβαση στις υπηρεσίες του ΟΚΑΝΑ και του ΚΕΘΕΑ, καθώς και σε υπηρεσίες μείωσης της βλάβης.
• Διανομή συνέργων ασφαλούς χρήσης με βάση την τεκμηριωμένη ανάγκη του πληθυσμού, μέσα από συστηματικές παρεμβάσεις στο πεδίο.
• Εύκολη πρόσβαση σε υπηρεσίες εξέτασης με τη μέθοδο ταχείας διάγνωσης σε συνεργασία και με πρωτοβουλίες όπως του Συλλόγου «Προμηθέας» και του ThessCheckpoint.
• Άμεση διασύνδεση των διαγνωσμένων με το σύστημα υγείας.
• Συντονισμό των δράσεων του δήμου, της επιστημονικής κοινότητας και της κοινωνίας των πολιτών έτσι ώστε να υποστηρίζουμε και να συμπληρώνουμε ο ένας τον άλλο.
• Εντατικοποίηση της συνεργασίας και ανταλλαγή πρακτικών με τον έτερο μεγάλο δήμο της χώρας, το Δήμο Αθηναίων.
• Καταπολέμηση των στερεοτύπων και των προκαταλήψεων που επισκιάζουν τις ζωές των χρηστών εξίσου με τα ίδια τα ναρκωτικά.

• To ιστορικό χρήσης ουσιών αποτελεί την κύρια πηγή νέων HCV λοιμώξεων.
• Η αντιμετώπιση της HCV λοίμωξης σε ΧΕΝ αποτελεί καθοριστικό βήμα στην προσπάθεια εξάλειψης της νόσου παγκοσμίως.
• Συνδυασμός προγραμμάτων υποκατάστασης και ανταλλαγής συρίγγων.
• Άρση περιορισμών εφαρμογής – μείωση κόστους θεραπείας.
• Η θεραπεία με DAAs είναι ασφαλής και πολύ αποτελεσματική σε ΧΕΝ ασθενείς και με ιστορικό πρόσφατης χρήσης.
• Η επιτυχής θεραπεία σε ΧΕΝ βελτιώνει συνολικά το επίπεδο ζωής των χρηστών, μειώνει το φορτίο της νόσου στην κοινότητα και οδηγεί ταχύτερα στην εκρίζωση της νόσου.

• 250.000.000 χρήστες ουσιών στον κόσμο (≈ 5,7% του πληθυσμού κάνει χρήση ουσιών)
• Βάσει στοιχείων του ΕΚΤΕΠΝ, το σύνολο εισόδων σε θεραπευτικά προγράμματα μέχρι και το 2017 ανήρχετο σε 4283 άτομα
• Ο επιπολασμός της HCV λοίμωξης (anti-HCV θετικό) στην κοινότητα των ενέσιμων χρηστών ουσιών στην περιοχή της Αθήνας ανέρχεται στο 78,9%, από δεδομένα για 800 ενέσιμους χρήστες ουσιών που συμμετείχαν στο πρόγραμμα ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ HCV/HIV κατά τους πρώτους πέντε μήνες της λειτουργίας του (περίοδος Απρίλιος-Αύγουστος 2018).
• Ο επιπολασμός της HCV λοίμωξης (anti-HCV θετικό) στην κοινότητα των ενέσιμων χρηστών ουσιών στην περιοχή της Θεσσαλονίκης ανέρχεται στο 72,2% Τα παραπάνω προκύπτουν από δεδομένα για 442 ενέσιμους χρήστες ουσιών που συμμετείχαν στο πρόγραμμα ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ κατά το χρονικό διάστημα Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου 2019.
• Βάσει στοιχείων του ΟΚΑΝΑ για την HCV το 2019, το ποσοστό στην Αθήνα κυμαίνεται στο 66,96%, στη Θεσσαλονίκη 55,30%, ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα στο 53,17%. Ειδική μνεία έγινε στις Φυλακές των Διαβατών, όπου για το 2019 το ποσοστό HCV λοίμωξης ανέρχεται στο 14,14%.
• Για την HIV λοίμωξη ανάμεσα στους χρήστες, υπολογίζεται πως ο επιπολασμός της στην περιοχή της Αθήνας ανέρχεται στο 18%, βάσει δεδομένων για 800 ενέσιμους χρήστες ουσιών που συμμετείχαν στο πρόγραμμα ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ HCV/HIV κατά τους πρώτους πέντε μήνες της λειτουργίας του (περίοδος Απρίλιος-Αύγουστος 2018), όταν ο γενικός επιπολασμός βάσει στοιχείων του 2017 κυμάνθηκε στο 6,5%.
• Ο επιπολασμός της HIV λοίμωξης (anti-HIV θετικό) στην κοινότητα των ενέσιμων χρηστών ουσιών στην περιοχή της Θεσσαλονίκης ανέρχεται στο 3,92% Τα παραπάνω προκύπτουν από δεδομένα για 459 ενέσιμους χρήστες ουσιών που συμμετείχαν στο πρόγραμμα ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ κατά το χρονικό διάστημα Σεπτεμβρίου -Δεκεμβρίου 2019, με τις φυλακές των Διαβατών να σημειώνουν 0,69%.

• Στο ΚΚ Νιγρίταςεντοπίστηκαν θετικοί στον ιό HIV, 3 κρατούμενοι το 2017, 9 το 2018 και 1 το 2019, ενώ με  HCVβρέθηκαν 8 το 2017, 32 το 2018 και 12 το 2019
• Με πρωτοβουλία του Συλλόγου Ασθενών Ήπατος“ Ο Προμηθέας “ εντός του 2019  ελέγχθηκαν   και πάλι εθελοντικά ,  380  κρατούμενοι     για ηπατίτιδα   Β  και   C. Από αυτούς, 65 βρέθηκαν θετικοί, 38 είχαν ΑΜΚΑ, ενώ για 27 θα αναζητηθεί ή θα επανεκδοθεί.
• Δεν υπάρχει επαρκές μόνιμο νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό , έτσι ώστε να  παρακινηθούν οι κρατούμενοι για τον έλεγχο .Αυτό διαπιστώθηκε ξεκάθαρα από το γεγονός ότι  κατά την διάρκεια του 2019 ελέγχθηκαν με δική τους πρωτοβουλία ή υποχρεώθηκαν προκειμένου να εργαστούν 8Ο  κρατούμενοι.

• Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα, που συναντάει το νοσηλευτικό προσωπικό και οι γιατροί, στα σωφρονιστικά ιδρύματα, είναι η άρνηση των κρατουμένων να λάβουν την θεραπεία τους.
• Λόγω του μεγάλου αριθμού κρατουμένων, δεν εφαρμόζεται επαρκώςή εκλείπει παντελώς η εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου  για την  Υγειονομική  Περίθαλψη  των κρατουμένων, για τη διενέργεια  προσυμπτωματικών  ελέγχων.
• Mεγάλο μέρος των κρατουμένων, εμφανίζει ψυχικές ασθένειες, κακή κινητικότητα καθώς και φόβο ενάντια στον έλεγχο, στη θεραπεία και τη βιοψία του ήπατος.
• Aνάπτυξη ολιστικών προσεγγίσεων και στρατηγικών, που θα στοχεύουν στη βελτίωση της συνολικής ευαισθητοποίησης των εγκλείστων για τη νόσο με τη δημιουργία ενημερωτικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων , την αύξηση του προσυμπτωματικού ελέγχου και τη διασύνδεση των ασθενών με το σύστημα υγείας.

• Βάσει δεδομένων του Υπουργείου Δικαιοσύνης το 2019, από το σύνολο κρατουμένων στη χώρα (10.423), οι 2.372 εξ΄αυτών σχετίζονται με αδικήματα για ναρκωτικές ουσίες.
• Αναφερόμενος στη μεθοδολογία μέσα από την οποία ο κρατούμενος θα συνδεθεί με τη θεραπεία, ο κ. Βαβελίδης παρουσίασε τα δεδομένα από το σωφρονιστικό κατάστημα Διαβατών, βάσει των οποίων στο σύνολο των 828 κρατουμένων από τον Οκτώβριο του 2018 μέχρι το Νοέμβριο του 2019, 145 βρέθηκαν θετικοί στην HCV, 42 εισήλθαν στο θεραπευτικό μητρώο, ενώ πάνω από το 60% παρουσίασε έλλειψη ασφαλιστικής ικανότητας.
• Βάσει των παραπάνω, ο κ. Βαβελίδης κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπάρχει σαφής έλλειψη ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, σαφής κοινωνικός στιγματισμός και εμφανής έλλειψη εμπιστοσύνης. Η απουσία ΑΜΚΑ στην πλειονότητα των κρατουμένων αποτελεί έναν ακόμη κατασταλτικό παράγοντα, ενώ καθίσταται αναγκαία η επανάληψη των δράσεων.

• Η συμβουλευτική πριν θα πρέπει να εμπεριέχει, μεταξύ άλλων, τη διασφάλιση του απορρήτου και την εξήγηση της αναγκαιότητας της εξέτασης.
• Η ανακοίνωση του αποτελέσματος πρέπει να γίνεται με ευαισθησία, κατάλληλη προετοιμασία για τις συναισθηματικές αντιδράσεις του ασθενούς και παροχή βοήθειας στη φάση του αρχικού σοκ.
• Η συμβουλευτική μετά θα πρέπει να περιλαμβάνει ερμηνεία του αποτελέσματος, συστάσεις για την πρόληψη μετάδοσης, κινητοποίηση προς τη θεραπεία και ψυχολογική υποστήριξη.
• Προβλήματα που ανακύπτουν μετά από θετική διάγνωση HIV & HCV είναι, μεταξύ άλλων, το σοκ της διάγνωσης, ο φόβος της αποκάλυψης, οι ερωτικές και φιλικές σχέσεις, το εργασιακό περιβάλλον και ο γενικότερος στιγματισμός.
• Η ουσία του πράγματος είναι ένας θεραπευτής – συνοδός, η αποδοχή του προβλήματος από τον ασθενή και η προσωπική αξία μέσα από ψυχολογική υποστήριξη.

• Τα Checkpoints αποτελούν ένα μη-κλινικό κέντρο πρόληψης και δωρεάν εξέτασης για τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ), HIV, Ηπατίτιδα B & C. Παρέχουν υπηρεσίες εντός δομής (pre-counseling, Rapidtest, postcounseling), καθώς και εκτός δομής (διανομή προφυλακτικών και kits, ενημέρωση / testing).
• Από το Σεπτέμβριο (2019) μέχρι τέλος του έτους διενεργήθηκανσυνολικά 442 τέστ για HIV, εκ των οποίων 18 ήταν θετικά στον HIV (3,8%).
• Από τους θετικούς στο ιό,6 γνώριζαν ήδη το status τους, 4 ήταν σε αναμονή για ΜΕΛ, 5 διασυνδέθηκαν επιτυχώς, 1 δεν έλαβε αποτέλεσμα WB, ενώ 2 δεν εμφανίστηκαν ποτέ για τη διασύνδεση.
• Βασικές δυσκολίες στη διασύνδεση των ΧΕΝ είναι το προφίλ των ατόμων και η έλλειψη σε αντιδραστήρα για τη διενέργεια WB από τον ΕΟΔΥ.

*Σημειώνεται ότι τα δεδομένα αφορούν αποκλειστικά ΧΕΝ του προγράμματος “ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ” για το οποίο το checkpoint έχει παραχωρήσει rapid tests 

• Οι μονάδες άμεσης πρόσβασης παρέχουν τη δυνατότητα άμεσης ανταπόκρισης στις εκάστοτε εξατομικευμένες ανάγκες χρηστών, καθώς και δίκτυα επικοινωνίαςανάμεσα στον κρυμμένο  πληθυσμό χρηστών και υπηρεσιών φροντίδας του εαυτού τους στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο.
• Τα προγράμματα streetwork αποτελούν βασική στρατηγική διασύνδεσης των ανθρώπων που ζουν στον δρόμο με την ευρύτερη κοινότητα.
• Στόχος της Υπηρεσίας ‘Δουλειά στο Δρόμο’ είναι η κοινωνική μέριμνα αλλά και η βασική υγειονομική φροντίδα ενεργών χρηστών που είναι αποκλεισμένοι από τα συστήματα υγείας και πρόνοιας.
• Η ιατρική βοήθεια στο δρόμο «StreetMedicine» αποτελεί συμπληρωματική παρέμβαση του Street work , προϋποθέτει τη συνεργασίαεπαγγελματιών υγείας και πρώην χρηστών ουσιών οι οποίοι παρεμβαίνουν εκτός του συμβατικού χώρου εργασίας και παρέχει υγειονομική περίθαλψη και συναφείς υπηρεσίες σε όσους ζουν στο δρόμο.
• Οι υπηρεσίες του ΣΦΕΑ – ΕΜΕ λειτουργούν με στόχο τη διασύνδεση των εξαρτημένων μελών με υπηρεσίες υγείας, πρόνοιας, εκπαίδευσης και θεραπευτικά προγράμματα.
• Πρωτογενής στόχος είναι η κινητοποίηση του εξυπηρετούμενου στο «εδώ και τώρα» ως προς την φροντίδα του εαυτού του, ενώ δευτερογενής στόχος θεωρείται η αξιοποίηση ενός θεραπευτικού προγράμματος (ανάλογα με το βαθμό ετοιμότητας του ενδιαφερομένου.

• Προστατεύει τα μέλη της παρέχοντάς τους τροφή και στέγη.
• Συμβάλλει θετικά στην εκπαίδευση, την κοινωνικοποίηση και τη διαμόρφωση της προσωπικότητας τους.
• Υποστηρίζει τη δημιουργικότητα και τις πρωτοβουλίες του κάθε μέλους.
• Προετοιμάζει κατάλληλα για να ενταχθούν ομαλά στην κοινωνία.

• Έγινε ρητή αναφορά στην ανετοιμότητα των ΜΕΛ και τη συμπεριφορά του ιατρικού προσωπικού, υπογραμμίζοντας πως βάσει στοιχείων του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ και ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ, ο ιός HIVανάμεσα σε ΧΕΝ έχει επανέλθει σε ανησυχητικά επίπεδα
• Η δαιμονοποιήση των πρακτικών και των πολιτικών μείωσης βλάβης στη χώρα μας και η εξάσκηση τους με όρους στεγνού προγράμματος , η έλλειψη ΧΕΧ, υπνωτηρίων για ενεργούς χρήστες, η εμφανής απουσία ψυχοκοινωνικής στήριξης σε συγκεκριμένες μονάδες υποκατάστασης, αποτελούν βασικές αιτίες εξάπλωσης των λοιμωδών νοσημάτων
• Τονίστηκαν τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει, όπως η ανάπτυξη των ομάδων εργασίας στο δρόμο, ο βασικός ρόλος των ομοτίμων , η συνεργασία των οργανώσεων της Πλατφόρμας, η συμμετοχή μας στο Σχέδιο Δράσης , το νομοσχέδιο για τους ΧΕΧ, τα επερχόμενα προγράμματα παροχής ναλοξόνηςκ.α. Σημειώθηκε ότι έχουν μπει στην εξίσωση οι ΝΨΟ που δεν είναι εύκολο να αντιμετωπιστούν θεραπευτικά όπως και ο αυξανόμενος πληθυσμός ΧΨΟ από μετανάστες/πρόσφυγες
• Η κατάσταση στην Αθήνα, με την καταστολή στις πιάτσες ευάλωτου πληθυσμού, την υποστελέγχωση των ΜΕΛ, καθώς και την τοξικοφοβία του συστήματος υγείας, αποτελούν ένα επιπλέον εμπόδιο
• Ο σχηματισμός των συλλογικοτήτων είναι πράξη χειραφέτησης της κοινότητας και μέσω προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μας όπως και το δικαίωμα επιλογής στη θεραπεία και το δικαίωμα άρνησης αυτής. Αναπτύχθηκε μια κουλτούρα συνεργασίας ανάμεσα σε οργανώσεις, συλλογικότητες και θεσμούς που βοηθά στην περιφρούρηση του χώρου των ΧΕΝ, εφαρμόζοντας πολιτικές μείωσης της βλάβης για την κοινότητα και για τη δημόσια υγεία. . Ένα από τα βασικότερα γνωρίσματα αυτών των στρατηγικών και των πολιτικών είναι ότι συναντά τους ανθρώπους εκεί που βρίσκονται και όχι στο σημείο που ενδεχομένως θα θέλαμε να είναι, καθώς ενθαρρύνεται η ανάμειξη των θιγόμενων στις ίδιες τις πολιτικές που τους επηρεάζουν
• Υπήρξε συγκεκριμένη αναφορά με τα σημεία που η Δημοτική Αρχη της Θεσ/ν΄κης θα έπρεπε να παραδειγματιστεί αλλά και να αποφύγει απο την εμπειρία της Αθήνας.

• Σκοπός του προγράμματος είναι η αύξηση της διάγνωσης και της θεραπείας της ηπατίτιδας C και της HIV λοίμωξης σε Χρήστες Ενδοφλέβιων Ναρκωτικών, καθώς και συλλογή επιδημιολογικών δεδομένων για τον πληθυσμό των ΧΕΝ στη Θεσσαλονίκη.
• Στοχεύει σε πληθυσμό με ιστορικό ενδοφλέβιας χρήσης, άνω των 18 ετών, που διαμένει στη Θεσσαλονίκη, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων που βρίσκονται ήδη σε πρόγραμμα απεξάρτησης.
• Η διαδικασία συμμετοχής αποτελείται από τα ακόλουθα βήματα: Έλεγχος επιλεξιμότητας, λήψη συγκατάθεσης, συνέντευξη με ερωτηματολόγιο, έλεγχος HCV, HIV, HBV, λήψη αποτελεσμάτων και διασύνδεση σε θεραπεία.

• Αρχικά σε όλους ταχεία δοκιμασία ελέγχου (rapidtest) HCV, HIV.
• Στη συνέχεια, στους HIV(+), HCV(+) πραγματοποιείται αιμοληψία για περαιτέρω εξετάσεις (γενική αίματος, Βιοχημικά, HBsAg, Γονότυπος HCV).
• Διασταύρωση HIV θετικών με τον ΕΟΔΥ (Βάσει αρχικών, ημερομηνίας γέννησης και εθνικότητας).

Μετά την έγκριση του αιτήματος & τη συνταγογράφηση:

• Απαιτείται η προσέλευση στο φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ 2 φορές (μία για την παραγγελία και μία για την παραλαβή των φαρμάκων)

Για διευκόλυνση των συμμετεχόντων:

• Tους ζητείται να κάνουν εξουσιοδότηση στο προσωπικό – αν το επιθυμούν – ώστε να γίνει η παραγγελία των φαρμάκων από το προσωπικό του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Αν επιθυμούν να πάνε οι ίδιοι, με την εκτύπωση της συνταγής ειδοποιούνται να την παραλάβουν, ώστε να προχωρήσουν στην παραγγελία των φαρμάκων

• Ο επιπολασμός της νόσου παρουσιάζεται αρκετά αυξημένος (3,8%), όταν από του 442 συμμετέχοντες στο πρόγραμμα, οι 17 ήταν θετικοί.
• Από τους 17, οι 6 ήταν γνωστοί θετικοί, άρα μιλάμε για 11 νέες διαγνώσεις για τις οποίες δεν γνωρίζαμε καν στο παρελθόν.

• Στα προγράμματα ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ και ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, η ενέσιμη χρήση τους τελευταίους 12 μήνες κυμαίνεται σε 93% στην Αθήνα και σε 72,2% στη Θεσσαλονίκη, όταν τις τελευταίες 30 ημέρες κυμαίνεται σε 78,1% στην Αθήνα και σε 59,3% στη Θεσσαλονίκη.
• Στα ίδια προγράμματα, η καθημερινή ενδοφλέβια χρήση τους τελευταίους 12 μήνες κυμαίνεται στην Αθήνα σε 31,3%, ενώ στη Θεσσαλονίκη σε 42,5%, ενώ η κοινή χρήση σύριγγας για το ίδιο χρονικό εύρος κυμαίνεται σε 25% στην Αθήνα και σε 32% στη Θεσσαλονίκη.
• Στα μηδαμινά μέτρα μείωσης της βλάβης, χαρακτηριστικό είναι πως τους τελευταίους 12 μήνες μόλις το 1% των χρηστών στη Θεσσαλονίκη έλαβε δωρεάν σύριγγες.
• Συνεπώς, μιλάμε για χαμηλή κάλυψη των προγραμμάτων μείωσης της βλάβης σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, μηδενική κάλυψη στη διανομή συρίγγων στη Θεσσαλονίκη και έλεγχο HIV & HCV σε χαμηλά επίπεδα.

• Διασύνδεση φορέων υγείας – Δημιουργία ατομικού φακέλου υγείας.
• Υποστήριξη της Πορείας: από την διάγνωση, σταδιοποίηση, θεραπεία και επαναπαρακολούθηση.
• Κατάλληλη ενημέρωση του ασθενή – οικογένειας – κοινότητα.
• Εκπαίδευση της ομάδας που εργάζεται με τους ΧΕΝ.
• Απλοποίηση της διαδικασίας και επαναπροσδιορισμό της στρατηγικής για τα επόμενα χρόνια – Αύξηση των πυλών εισόδου για διάγνωση και θεραπεία.

• Το σύνολο των μελών υποβάλλεται σε ανοσολογικές εξετάσεις ΗCV, HBV και HIV, μέσα από τις οποίες δικτυώνονται με ηπατολογικά ιατρεία.
• Με το πέρας της αξιολόγησης, τελούνται οργανωμένες και συστηματικές παραπομπές στα ηπατολογικά ιατρεία Ιπποκρατείου και Παπανικολάου.
• Σε περίπτωση γνωστής ηπατίτιδας ή θετικό αποτέλεσμα πρώτη φορά με παθολογικές ηπατικές τιμέςακολουθούν υπέρηχοι ήπατος, ελαστογραφίες, παραπομπές σε ηπατολόγους.
• Κατηρτισμένες ομάδες ψυχοεκπαιδευτικού χαρακτήρα: ενημέρωση, διάλυση μύθων και λανθασμένων απόψεων, κινητοποίηση για ηπατολογική εκτίμηση και θεραπεία.
• Χορήγηση θεραπείας, εποπτεία για συμμόρφωση και ηπατολογικούς επανελέγχους.

• Η προσέγγιση για την HCVεντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο υποστήριξης και κινητοποίησης του ανθρώπου.
• Σχεδόν όσοι προχωρούν σε φάση θεραπείας για την απεξάρτηση , προχωρούν αντίστοιχα και στην θεραπεία HCV.
• Χρειάζεται να βρούμε τρόπο παρακολούθησης των ατόμων που διακόπτουν την επαφή τους από το ΚΕΘΕΑ ΙΘΑΚΗ αλλά έχουν παραπεμφθεί για εξετάσεις η θεραπεία.
• Καλύτερη καταγραφή όλου του φάσματος σχετικά με την HCVαπό το ΚΕΘΕΑ ΙΘΑΚΗ.
• Ιδιαίτερη Βελτίωση της  άμεσης πρόσβασης στις εξετάσεις και στην νέα θεραπεία από την Δ Παθολογική του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου.