Ο Σύλλογος Ασθενών Ήπατος Ελλάδος “Προμηθέας”, έχει την τιμή να περιλαμβάνεται στο εγχειρίδιο του ΠΟΥ Ευρώπης, που αφορά καλές πρακτικές και προγράμματα απέναντι στις ιογενείς ηπατίτιδες. Το συγκεκριμένο αφιέρωμα, αφορά την πρώτη παρέμβαση στο Κατάστημα Κράτησης Διαβατών σε συνεργασία με τη Δ Παθολογική του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου, ως η πρώτη από μια σειρά σωφρονιστικών καταστημάτων που ακολούθησαν. Παρεμβάσεις που αφορούν την ομαλή διάγνωση και διασύνδεση στη θεραπεία για τους έγκλειστους, καθώς και τη συνεχή φροντίδα τους ακόμα και μετά το πέρας της θεραπείας.
Το WHO Regional Office για την Ευρώπη ξεκίνησε μια επίσημη έκκληση για καλές πρακτικές για την ιογενή ηπατίτιδα τον Μάιο 2019. Εθνικές αρχές υγείας, ενδοπεριφερειακά προγράμματα, εθνικά τεχνικά σημεία και προγράμματα, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών (CSO) και μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) που πραγματοποιούν δράσεις απέναντι στις ιογενείς ηπατίτιδες, κλήθηκαν να υποβάλουν υποδειγματικές πρακτικές. Οι προτάσεις συλλέχθηκαν από το Μάιο έως το Νοέμβριο του 2019, καταρτίστηκαν και αξιολογήθηκαν με προκαθορισμένα κριτήρια, και τεχνικά αναθεωρημένο από τον ΠΟΥ εμπειρογνώμονες στο Περιφερειακό Γραφείο. Αυτή η περίληψη περιλαμβάνει 34 καλές πρακτικές από 18 κράτη μέλη.
O Προμηθέας, πάντοτε με πυξίδα τη γεφύρωση του χάσματος ανάμεσα στις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού και το σύστημα υγείας, αποσκοπεί μέσα από τις δράσεις αυτές, στην επίτευξη του μεγάλου στόχου που αποτελεί και στρατηγική του ΠΟΥ, που δεν είναι άλλος από την εξάλειψη των ιογενών ηπατιτίδων έως το 2030.
Ακολουθεί το εκτενές αφιέρωμα στον Προμηθέα
Περίληψη
Ο επιπολασμός της HCV στον ενήλικο πληθυσμό της Ελλάδας εκτιμάται σε 74 000 –134 000 ενήλικες. Στην Ελλάδα παρατηρούνται περίπου 3700 νέες μολύνσεις ετησίως και 7 από τις 10 νέες λοιμώξεις σχετίζονται με την ενέσιμη χρήση ναρκωτικών.
Στην Ελλάδα, η χρήση ναρκωτικών ουσιών υπερεκπροσωπείται στα σωφρονιστικά καταστήματα, με τα τελευταία να αποτελούν το «ιδανικό» περιβάλλον για μετάδοση και διάδοση ασθενειών όπως η HCV. Ακόμα και μετά την απελευθέρωσή τους από τη φυλακή, οι τέως έγκλειστοι κινδυνεύουν εξίσου να μεταδώσουν καθώς και να κολλήσουν τη νόσο.
Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, από το συνολικό αριθμό εγκλείστων της χώρας το 2017 (9560), οι 2829 (29,6%) κρατούνταν για εγκλήματα που σχετίζονταν με τα ναρκωτικά. Αυτή η αναλογία είναι πιθανώς υποτιμημένη, δεδομένου ότι μπορεί να υπάρχουν πολλοί ΧΕΝ που κρατήθηκαν για άλλα αδικήματα που σχετίζονται στενά στη χρήση ναρκωτικών.
Το Ελληνικό Εθνικό Σχέδιο για την Ηπατίτιδα C, που εκδόθηκε το 2017, στοχεύει στη βελτίωση της πρόσβασης στην πρόληψη, συμβουλευτική και συνεχή υποστήριξη για τη μείωση της συχνότητας της ιογενούς ηπατίτιδας για τους εγκλείστους σε σωφρονιστικά καταστήματα.
Περιγραφή της καλής πρακτικής του Συλλόγου
Σε απάντηση σε αυτό το σενάριο και την μειωμένη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και τη θεραπεία που βιώνουν οι άνθρωποι σε φυλακές και άλλα κλειστά περιβάλλοντα, ο Σύλλογος Ασθενών Ήπατος Ελλάδος «Προμηθέας», εφάρμοσε ολιστικό πρόγραμμα εξετάσεων και θεραπείας για την ηπατίτιδα C, με στόχο την εξάλειψη της λοίμωξης στα ελληνικά σωφρονιστικά καταστήματα. Το πρόγραμμα διεξάγεται σε συνεργασία με κλινικές ηπατολογίας και καταστήματα σοφρωνισμού. Περιλαμβάνει χαρτογράφηση, προσέγγιση και επικοινωνία, ταχείς διαγνωστικούς ελέγχους, εξετάσεις HCV RNA και σύνδεση με τη φροντίδα/θεραπεία για τους ασθενείς που δύνανται να το κάνουν, κρατώντας ξεχωριστό αρχείο για τον κάθε ασθενή, όπως τί θεραπεία έλαβε και τη συγκεκριμένη αρχειοθέτηση της.
Ο πρώτος κύκλος του προγράμματος ήταν επιτυχής και ολοκληρώθηκε στη Φυλακή των Διαβατών στη Θεσσαλονίκη κατά τη διάρκεια 2018-2019, σε συνεργασία με την Δ Παθολογική του Ιπποκράτειου. Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε γρήγορα και καλύφθηκε, καλύπτοντας σχεδόν ολόκληρο το κατάστημα. Παρά μια μικρή διαδικαστική διαδικασία που αφορούσε πρόβλημα με τη μεταφορά και την απελευθέρωση των συμμετεχόντων ασθενών, διεξήχθη η κατάλληλη παρακολούθηση και η διασύνδεση στη θεραπεία δεν παρεμποδίστηκε.
Οι συντονιστές προγράμματος πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι συμμετέχοντες έχουν αριθμό κοινωνικής ασφάλισης (ΑΜΚΑ), τη μόνη δηλαδή προϋπόθεση για την πρόσβαση στο Εθνικό Σύστημα Υγείας στην Ελλάδα.
Στοιχεία της δράσης και αποτελέσματα
Κατά τη διάρκεια 5 μηνών λειτουργίας (Δεκέμβριος 2018 – Απρίλιος 2019), πραγματοποιήθηκαν 516 RDT για τον ιό της ηπατίτιδας C, από τον συνολικό πληθυσμό των 553 κρατουμένων στα Διαβατά (κάλυψη 93,3%). Συγκατάθεση για εξετάσεις για ηπατίτιδα C δεν δόθηκε από 37 άτομα. Μεταξύ αυτών που εξετάστηκαν, 87 άτομα ήταν θετικά για αντι-HCV και 61 είχαν ανιχνεύσιμο HCV RNA. Και οι 61 συμμετέχοντες με επιβεβαιωμένη ηπατίτιδα C συνδέθηκαν με την κλινική ηπατολογίας για ιατρική παρακολούθηση. Ο παραπεμπτικός ιατρός κατέγραψε 60 καταχωρήσεις για αντιική θεραπεία (1 άτομο είχε ήδη ξεκινήσει τη θεραπεία και είχε υπάρχον ιστορικό). Ο χρόνος από τη διάγνωση μέχρι την ολοκλήρωση της καταχώρησης ήταν περίπου ένας μήνας. Τα επόμενα βήματα είναι η εκτίμηση της θεραπείας, η οποία αναγράφεται ως SVR12.
Βιωσιμότητα
ΟΙ ΧΕΝ παραμένουν μία από τις ομάδες πληθυσμού περισσότερο ευάλωτες στην ηπατίτιδα C, διατηρώντας υψηλή συχνότητα εμφάνισης και ποσοστά σε πολλές χώρες. Τα ποσοστά ελέγχου και η σύνδεση με τη φροντίδα στις φυλακές είναι πολύ χαμηλή και συναντά πολλά εμπόδια όπως η διάκριση. Το μοντέλο αυτό αντιπροσωπεύει μια βραχυπρόθεσμη παρέμβαση στη δημόσια υγεία με σημαντικά αποτελέσματα. Μπορεί να αναπαραχθεί σε και σε άλλες φυλακές και κλειστά περιβάλλοντα.
Το πρόγραμμα ήταν οικονομικά αποδοτικό, χρονικά επιτυχές και αντιμετώπισε καίρια την ηπατίτιδα C σε χώρους φυλακής. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αποφυγή εμποδίων στην εξάλειψη του ιού της ηπατίτιδας C. βιωσιμότητα μπορεί να επιτευχθεί μόλις το πρόγραμμα παραδοθεί στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και στις δημόσιες αρχές. Οι βέλτιστες πρακτικές του προγράμματος, οδήγησαν επίσης σε μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση της ιογενούς ηπατίτιδας και τη σημασία της προτεραιότητας του ανάγκες υγείας ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων. Επίσης τόνισε την ανάγκη αναθεώρησης του ελληνικού νόμου για τα ναρκωτικά που οδηγεί σε περαιτέρω διάκριση των PWID και μετάδοση της ηπατίτιδας C.
Δείτε εδώ ολόκληρο το αφιέρωμα για όλες τις χώρες
