ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Α

Η Ηπατίτιδα A είναι μια οξεία μολυσματική ασθένεια του ήπατος που προκαλείται από τον ιό της ηπατίτιδας A (HAV).

Ο ιός της ηπατίτιδας Α έχει παγκόσμια κατανομή. Ετησίως εμφανίζονται περίπου 1,5 εκατ. νέες περιπτώσεις ηπατίτιδας Α σε όλο τον κόσμο. Η νόσος έχει ενδημικό χαρακτήρα σε περιοχές του πλανήτη καθώς η μετάδοσή του ιού ευνοείται από κακές συνθήκες διαβίωσης. Πιο συγκεκριμένα ο ιός της ηπατίτιδας Α (HAV) μεταδίδεται μέσω της κατάποσης μολυσμένων τροφίμων και νερού ή μέσω άμεσης επαφής με ένα μολυσματικό άτομο.

Η βελτίωση του κοινωνικοοικονομικού επιπέδου του πληθυσμού και των συνθηκών ύδρευσης και αποχέτευσης στη χώρα μας, είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των κρουσμάτων και τα νέα περιστατικά πλέον να αφορούν ταξιδιώτες σε αναπτυσσόμενες χώρες ή άτομα που ήρθαν σε επαφή με ασθενείς.

Πολλοί ασθενείς παρουσιάζουν λίγα ή καθόλου συμπτώματα, ειδικά σε νεαρές ηλικίες. Ο χρόνος μεταξύ μόλυνσης και έναρξης των συμπτωμάτων κυμαίνεται μεταξύ δύο και έξι εβδομάδων. Σπάνια ενδέχεται να παρουσιαστεί οξεία ηπατική ανεπάρκεια, με μεγαλύτερες πιθανότητες να παρουσιαστεί σε μεγαλύτερες ηλικίες.

H διάγνωση της ηπατίτιδας Α γίνεται με ανίχνευση των IgM anti HAV αντισωμάτων στο αίμα του ασθενή. Για την πρόληψη της λοίμωξης από τον ίο της ηπατίτιδας Α υπάρχει εμβόλιο το οποίο είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό με ποσοστά που αγγίζουν το 100%.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Όπως προαναφέρθηκε ο ένας στους τρεις που μολύνθηκαν από τον ιό θα εκδηλώσει συμπτώματα (15-45 ημέρες μετά την μόλυνση).

Πιο αναλυτικά τα συμπτώματα είναι:

  • Ίκτερος: Δεν εκδηλώνεται πάντοτε. Εμφανίζεται σε 50-80% των ενηλίκων με κίτρινη χροιά του δέρματος και των ματιών.
  • Κόπωση και μυαλγίες.
  • Πόνο στην κοιλιά και ιδιαίτερα στην περιοχή του ήπατος.
  • Ανορεξία.
  • Πυρετός.
  • Διάρροια.
  • Ναυτία και έμετοι.

Η ηπατίτιδα Α μπορεί να διαφέρει σε σοβαρότητα κάθε φορά. Συνήθως η ασθένεια είναι ήπιας μορφής και περιορίζεται από μόνη της. Σε ένα ποσοστό 2-15% ή μπορεί να υποτροπιάσει (υποτροπιάζουσα ηπατίτιδα).

Στα παιδιά έχει σχεδόν πάντα ήπια μορφή. Μόνο το 30% των παιδιών κάτω των 6 ετών έχουν συμπτώματα ενώ το 90% δεν παρουσιάζουν ίκτερο. Ευτυχώς, δεν υπάρχει χρόνια μορφή της ασθένειας (όπως συμβαίνει με την ηπατίτιδα Β και την ηπατίτιδα C). Δηλαδή η λοίμωξη αυτοπεριορίζεται  μέσα στους 6 μήνες.

ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ

Ο ιός ηπατίτιδας Α βρίσκεται στα κόπρανα των ανθρώπων που πάσχουν από ηπατίτιδα Α. Εξαπλώνεται όταν έρχεστε σε επαφή με κάτι που έχει μολυνθεί από το άτομο αυτό. Ως εκ τούτου, η ηπατίτιδα Α μεταδίδεται πιο συχνά μέσω πόσιμου νερού που δεν είναι κατάλληλα επεξεργασμένο (πχ. νερό από πηγάδι) ή τροφίμων (π.χ  λαχανικών ή οστρακόδερμων που έχουν αλιευθεί από περιοχές που χύνονται λύματα) που έχουν μολυνθεί με τον ιό. Είναι πολύ εύκολο να εξαπλωθεί όταν υπάρχει κακή υγιεινή στο χώρο ή κακή ατομική υγιεινή.

ΠΟΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΝΑ ΚΟΛΛΗΣΟΥΝ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Α;

Εκείνοι που διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο μετάδοσης ηπατίτιδας Α είναι:

  • Όσοι ζουν ή έχουν σεξουαλικές επαφές με μολυσμένο άτομο.
  • Όσοι ταξιδεύουν σε χώρες όπου η ηπατίτιδα Α ενδημεί .
  • Οι άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες.
  • Όσοι κάνουν ενέσιμη χρήση ναρκωτικών.
  • Τα παιδιά και οι εργαζόμενοι στην φροντίδα των παιδιών.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΓΙΑ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Α

H διάγνωση της ηπατίτιδας Α γίνεται με ανίχνευση των IgM anti HAV αντισωμάτων στο αίμα του ασθενή. Τα αντισώματα αυτά είναι θετικά 5 μέρες περίπου μετά την έναρξη των συμπτωμάτων μέχρι και τέσσερις ως έξι μήνες μετά. Λίγο μετά την έναρξη των συμπτωμάτων ανιχνεύονται επίσης τα IgG anti HAV αντισώματα τα οποία παραμένουν θετικά για δεκαετίες και προσφέρουν ανοσία (προστασία από τη νόσο).

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Α

Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τον συγκεκριμένο ιό.

Τα συμπτώματα του ασθενούς μπορούν να βελτιωθούν σε κάποιο βαθμό με ξεκούραση και σωστή διατροφή. Εισαγωγή στο νοσοκομείο απαιτείται μόνον εάν υπάρχουν σοβαρά συμπτώματα (επίμονοι έμετοι, επιπλοκές).

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΟ

  • Πλένετε τα χέρια σας πριν την ετοιμασία και κατανάλωση τροφής, και μετά από κάθε χρήση τουαλέτας, αλλαγή πάνας σε παιδιά ή χρήσης προφυλακτικού.
  • Εάν βρεθείτε σε χώρες με αυξημένη ενδημικότητα, πίνετε εμφιαλωμένο νερό, μη χρησιμοποιείτε παγάκια και μην πλένετε φρούτα και λαχανικά με νερό βρύσης.
  • Σε περίπτωση φυσικών καταστροφών, όπου το δίκτυο ύδρευσης-αποχέτευσης μπορεί να έχει υποστεί ζημιές, συμβουλευτείτε τις τοπικές αρχές για την καταλληλόλητα του πόσιμου νερού.
  • Ο ιός της ηπατίτιδας Α αδρανοποιείται στιγμιαία με το βρασμό του νερού και των τροφών, με παστερίωση και με τη χρήση οικιακής χλωρίνης (για επιφάνειες).

ΠΡΟΛΗΨΗ

Για την πρόληψη της ηπατίτιδας Α υπάρχει αποτελεσματικό και ασφαλές εμβόλιο, που προέρχεται από αδρανοποιημένο ιό. Απαιτούνται 2 δόσεις με μεσοδιάστημα 6 μηνών που επιτυγχάνουν προστασία για μεγάλο χρονικό διάστημα >(20 χρόνια).

Πότε αρχίζει η προστασία μετά τον εμβολιασμό ;

Η προστασία αρχίζει μετά από τέσσερις εβδομάδες από την πρώτη δόση του εμβολίου, κάτι που θα πρέπει να έχουν υπόψη τους όσοι σκοπεύουν να ταξιδέψουν σε χώρες όπου ενδημεί η ηπατίτιδα Α.

Ποιοι πρέπει να εμβολιάζονται με το εμβόλιο κατά της ηπατίτιδας Α;

  • Όσοι πρόκειται να ταξιδέψουν σε χώρες με μεγάλη ενδημικότητα της νόσου.
  • Όλα τα ευαίσθητα άτομα που έρχονται σε επαφή με ασθενείς με οξεία ηπατίτιδα A.
  • Τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων για άτομα με ειδικές ανάγκες.
  • Χρήστες ενδοφλεβίων ουσιών.
  • Ομοφυλόφιλοι άνδρες.
  • Χρόνιοι ηπατοπαθείς.
  • Εργαζόμενοι σε εργαστήρια που χειρίζονται υλικά δυνητικά μολυσματικά.